Τον Ντοστογιέφσκι τον θαυμάζω, τον Τολστόη τον λατρεύω!

Μέσα μου υπάρχουν κι δυο τους. Τη μια κάνουν παρέα, λένε τις ιστορίες τους κι είν’ αγαπημένοι.
Και την άλλη πιάνονται γένι με γένι! Ένας θεός ξέρει τι τραβάω για να τους χωρίσω πριν σκοτωθούν...
Είναι κι οι δυο τους «συγγραφείς των κολασμένων».
Οι ήρωές τους άνθρωποι αμαρτωλοί, δυστυχισμένοι, εγκληματίες, φτωχοί, απλοί, αγράμματοι χωρικοί, αιρετικοί, μοναχοί, παρανοϊκοί...
Κι εμένα πάντα αυτοί οι άνθρωποι με τραβούσαν. Όπως η μύγα κολλάει στο σκατό, έτσι κι εγώ αναπαύομαι κοντά σε ανθρώπους περιθωριακούς, χωρίς παρόν και μέλλον, με σπασμένα δόντια και σαπισμένα μυαλά...
Κι ο άγιος έχει παρελθόν, που λέει η σοφή λαϊκή παροιμία.
Τον Φιοντόρ δεν μπορείς να τον πεις «γυναικά». Εντάξει, γνώρισε τρεις-τέσσερεις γυναίκες στη ζωή του και τις αγάπησε με πάθος. Κι αυτό ήταν όλο...
Αλλά δεν μπορείς να παραβλέψεις πως έζησε τέσσερα χρόνια στην εξορία, παρέα με μερικούς απ’ τους σκληρότερους εγκληματίες της τσαρικής Ρωσίας.
Ούτε πως ήταν εξαρτημένος απ’ τη ρουλέτα! Δεν ήταν λίγες οι φορές που καταστράφηκε οικονομικά μέσα σε λίγες ώρες σε κάποιο καζίνο...
Όμως, ο Τολστόη ήταν μεγάλο αλάνι. Πρώτος χαρτοπαίχτης, μπεκρούλιακας και μέγας μπουρδελιάρης. Άφησε εποχή ως φοιτητής στο Καζάν και μετά στη Μόσχα και στην Πετρούπολη, και στη συνέχεια ως αξιωματικός στον Καύκασο στη Σεβαστούπολη και στο Βουκουρέστι.
Δεν άφηνε σε χλωρό κλαρί τις υπηρετριούλες και τις χωριάτισσες που βρίσκονταν στο διάβα του!
Αλλά είχε ιδιαίτερη αδυναμία στις γύφτισσες! Διαβάζω στο «Ημερολόγιό» του: «Ζω ως πραγματικό κτήνος... Το εσπέρας μετέβην πάλι εις τας αθιγγανίδας»!
Κι όλ’ αυτά μέχρι τα πενήντα του!
Τότε, ένα ανοιξιάτικο πρωινό, καθώς περπατούσε στο δάσος κι άκουγε τους μυστικούς ψιθύρους της φύσης, αισθάνθηκε να ξαναβρίσκει την παιδική του αθωότητα και την πίστη του στο Θεό. Κι αναστήθηκε πνευματικά...
Πενήντα είπα;
Ωραία... έχω ακόμα πέντε-έξι χρονάκια περιθώριο...