Πρόκειται μάλλον για την πιο σύντομη τραγωδία και μάλιστα χωρίς κάθαρση! Πρώτα-πρώτα έχουμε το πάθος:
"Η θάλασσα στα βάθη της πήρ έναν ναύτη"
Αμέσως ύστερα, η τραγική ειρωνία:
"Η μάνα του ανήξερη..."
Ακολουθούν η φυσική επίκληση της ανώτερης δύναμης (της Παναγίας), οι μάταιες ελπίδες των θνητών να προσδιορίσουν τη μοίρα με ευχές καθώς και η ανθρώπινη πρόληψη ότι το κακό μπορεί ν' αποτραπεί:
"στην Παναγιά μπροστά ένα υψηλό κερί
για να επιστρέψει γρήγορα και ναν καλοί καιροί"
Την ίδια ώρα οι θεοί γνωρίζουν τα γενόμενα και δεν μπορούν τίποτα να κάνουν! Μόνο η λύπη τούς μένει κι αυτωνών, έσχατο καταφύγιο μπρος στο τετελεσμένο:
"η εικών ακούει σοβαρή και λυπημένη
ξεύρωντας πως δεν θάλθη πια ο υιός που περιμένει"
Ο Καβάβης είναι φορέας της τεράστιας Αλεξανδρεινής πνευματικής κληρονομιάς, όπου κυριάρχησε επί αιώνες το δίπολο πίστης-γνώσης. Το επαναφέρει στο συγκεκριμένο ποίημα, σε πιο light εκδοχή: η πίστη παρέχει ελπίδα, η γνώση όμως απογυμνώνει τη συνείδηση από μάταιες ψευτοπαρηγοριές...
Ο ναύτης πνίγηκε και δεν ξεπνίγεται! Ο ποιητής είναι ρεαλιστής, ορθολογιστής και σκεπτικιστής απέναντι σε κάθε θρησκεία. Μερικοί θα τον χαρακτηρίσουν και άθεο. Αυτό δεν το γνωρίζουμε. Βέβαιο είναι μόνο τούτο: δεν ξεγελιέται με τις φρούδες ελπίδες καμιάς πίστης...
12 σχόλια:
Αυτο το ποιημα του ελεγα στο προηγουμενο post.
Το Μετέπειτα
Πιστεύω το Μετέπειτα.
Δεν με πλανούν ορέξεις
της ύλης, ή του θετικού αγάπη.
Δεν είν’ έξις αλλ’ ένστικτον.
Θα προστεθή η ουρανία λέξις
εις της ζωής την ατελή,
την άλλως άνουν φράσιν.
Ανάπαυσις και αμοιβή
θέλουν δεχθή την δράσιν.
Ότε διά παντός κλεισθή το βλέμμα εις την Πλάσιν,
θα ανοιχθή ο οφθαλμός ενώπιον του Πιλάτου.
Κύμα αθάνατον ζωής θα ρεύση εξ εκάστου Ευαγγελίου του Χριστού – ζωής αδιασπάστου.
Nα κανω (μου επιτρεπεις ετσι??) καταχρηση της φιλοξενιας σου βαζοντας ακομα ενα ποιημα του που δειχνει πολυ περισσοτερο την πιστη του.
Tρομος
Tην νύκτα, Δέσποτα Xριστέ μου,
τον νου και την ψυχή μου φύλαττέ μου
σαν γύρω μου αρχινούν και περπατούνε
Oντα και Πράγματα που όνομα δεν έχουν
Tο ξέρω, ναι, με καρτερούνε
σαν βδελυρούς καιρούς να μελετούνε οπόταν ίσως σέρνομουν μαζύ των μες στο σκότος
με τα όντα και τα πράγματα αυτά ανακατευμένος.
Kι αποφρενιάζουν ο καιρός να ξαναρθή ο πρώτος.
Mα δεν θα νάρθη πια ποτέ· γιατί εγώ είμαι σωσμένος
εις του Xριστού τ΄ όνομα βαπτισμένος.
Τι ωραία!!! Μα τι ωραία!!! Δεν είμαι έτοιμο να πω τη γνώμη μου, είστε όλοι τόσο καλλιεργημένοι κι εγώ απλώς ένας ταπεινός βάτραχος. ....Αλλά είχα πάει στο σπίτι του Καβάφη, στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου!
Βατραχάκι μου εσύ...
Θα γίνεις νυφούλα, έτσι; Άντε να ζήσετε ευτυχισμένα βρε ... φουσκομάγουλα! Σε ποιά λιμνούλα θα πάτε για ταξίδι του μέλιτος;
Άννα-Μαρία, σε ευχαριστούμε για τα ποιήματα που στέλνεις, αλλά σε περιμένει ένα μικρό ... καψώνι: αν βέβαια θέλεις και έχεις όρεξη, στείλε τα σχόλιά σου γι' αυτά και θα τα περάσω στην κεντρική σελίδα (είπαμε, είμαι υπέρ της ... συνδιαχείρησης).
Επειδή, φαντάζομαι, ότι τα Καβαφικά πέσαν βαριά σε μερικούς και στούμπωσαν, σκέφτομαι αύριο να κάνω μια μικρή παύση και να σας παρουσιάσω το δεύτερο μέρος της αυτοψυχανάλυσής μου. Τι λέτε;
Ισως και ο Καβάφης, όπως και πολλοί άλλοι (πχ. Καζαντζάκης), βίωναν έντονα τις αντιφάσεις της ύπαρξής τους. Ορθολογισμός απο τη μια, υπέρβαση, από την άλλη. Πρόκειται για τις πολλές και βαζανιστικές αντιφάσεις που αφορούν όλους μας, ιδίως τους Ελληνες, που είμαστε πολυ - υπόστατοι...
Αχ καλε μου Ασκαρδαμυκτι,
δεν στελνω ποιηματα,απλα για να γραψω κατι,ηταν ο μονος τροπος να δουμε τη σχεση Καβαφη με το θειο οπως αλλωστε ηταν το αρχικο σου post.
Eχεις ομως δικιο,"στουμπωνουν" τα Καβαφικα.
Να εχεις ενα καλο Σαββατοκυριακο.
ΤΑ ΠΑΡΑΘΥΡΑ
Σ' αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαρυές,επάνω κάτω τριγυρνώ
για νάβρω τα παράθυρα.-Όταν ανοίξει
ένα παράθυρο θάναι παρηγοριά.-
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τάβρω.Και καλλίτερα ίσως να μην τα βρώ.
Ίσως το φως θάναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τί καινούρια πράγματα θα δείξει.
Η γνώση φέρνει την απομυθοποίηση στη ζωή μας. Αυτό είναι σίγουρο.Ίσως..
bravo keimeno!meta apo to sxoliasmo sou epitrepoume tin autopsyxanalysi:)
Εντάξει 'ΑνναΜαρία, θα αναλύσω εγώ τα ποιήματα που έστειλες! Αλλά κάνε μου μια χάρη σε παρακαλώ. Υπάρχει ακόμη ένα ποιήμα του Καβάφη που αποτελεί τριλογία με τα δύο που έστειλες. Νομίζω λέγεται "εν τω κοιμητηρίω" ή κάπως έτσι. Αν το έχεις στείλτο μου, να τα σχολιάσω πακέτο.
Αρθούρε καλώς όρισες. Το ίδιο ποίημα νομίζω έστειλε χθες και το Μαράκι. Οπότε μπαίνει σε πρώτη προτεραιότητα για σχολιασμό...
Αβυσσούλα, ελπίζω η ψυχανάλυσή μου να σε ψυχαγωγήσει...
Ήμαρτον παίδες. Μέχρι τώρα ήξερα για παραγγελιές στα σκυλάδικα. Παραγγελιές και για ποιήματα του Καβάφη πρώτη φορά ακούω.
Eφτασεεεεεε
Εν τω Κοιμητηρίω
Όταν η μνήμη εις το κοιμητήριον
τα βήματά σου διευθύνει,
μ' ευλάβειαν το ιερόν μυστήριον
του σκοτεινού μας μέλλοντος προσκύνει.
Τον νουν σου ύψου προς τον Κύριον.
Προ σου
των απεράντων ύπνων η στενοτάτη κλίνη
κείται υπό το έλεος του Ιησού.
Η προσφιλής θρησκεία μας τα μνήματα
τον θάνατον ημών σεμνύνει.
Των εθνικών τα δώρα και τα θύματα
και τας πομπάς δεν αγαπά εκείνη.
Χωρίς ανόητ' αναθήματα
χρυσού,
των απεράντων ύπνων η στενοτάτη κλίνη
κείται υπό το έλεος του Ιησού
Τι να πει μια Παιδίσκη..?
Δημοσίευση σχολίου