(Ανοιχτή επιστολή στην κα Υπουργό Παιδείας)
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων, στον υπό κατάρτιση «νόμο πλαίσιο» για την Ανώτατη Παιδεία σκοπεύετε να περιλάβετε διάταξη για περιορισμό του χρόνου σπουδών στα δύο έτη πλέον των τεσσάρων υποχρεωτικών.
Το μέτρο αυτό, φαινομενικά εύλογο και «προς την ορθή κατεύθυνση», έχει αρκετές παρενέργειες τις οποίες δεν θα πρέπει να προσπεράσετε ασυζητητί:
1) Ας ξεκινήσουμε από τον προσφιλή σας χαρακτηρισμό περί «αιώνιων φοιτητών». Αν και ζούμε σε μια εποχή που οι κάθε είδους «ταμπέλες» (ακόμη και οι ιδεολογικές) τείνουν να εξαλειφθούν, εσείς επιμένετε να χρησιμοποιείται απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για μεγάλες κοινωνικές ομάδες αποδεικνύοντας έτσι κακοπιστία και προκατάληψη που δεν ταιριάζει στο θεσμικό σας ρόλο. Κατά τη γνώμη μου, «αιώνιος φοιτητής» πρέπει να θεωρείται μόνο εκείνος που συνειδητά αδιαφορεί για τις σπουδές του, δεν βρίσκει κανένα ενδιαφέρον σε αυτές, απέχει των εξετάσεων κλπ. Με τη λογική αυτή «αιώνιος φοιτητής» πρέπει να θεωρείται κι εκείνος που ενώ βρίσκεται στο δεύτερο έτος δεν έχει καν συμμετάσχει σε κάποια εξεταστική περίοδο. Αντίθετα, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε «αιώνιο» έναν φοιτητή που επιθυμεί διακαώς να λάβει το πτυχίο του, βιάζεται φυσιολογικά να μπει στην παραγωγική φάση της ζωής του αλλά για κάποιους λόγους δυσκολεύεται και καθυστερεί να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις κλασικές περιπτώσεις της ασθένειας, της στράτευσης ή της εργασίας. Υπάρχουν αρκετοί φοιτητές που, λ.χ., κατά τη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων καταλαμβάνονται από υπερβολικό άγχος γεγονός που μειώνει σημαντικά την απόδοσή τους (ως γιατρός θα το γνωρίζετε καλύτερα). Άλλοι, πάλι, δυσκολεύονται υπερβολικά να αποστηθίσουν μεγάλα συγγράμματα (δυστυχώς αυτό επιβάλλει το εκπαιδευτικό μας σύστημα) με αποτέλεσμα να αποτυγχάνουν συχνά στις εξετάσεις. Ορισμένοι δε φοιτητές, προκειμένου να εξασφαλίσουν μεγαλύτερο βαθμό, επιλέγουν να εξεταστούν σε μικρότερο αριθμό μαθημάτων (αλλά καλύτερα προετοιμασμένοι) έστω κι αν με τον τρόπο αυτό παρατείνουν τη διάρκεια των σπουδών τους. Όλες αυτές οι περιπτώσεις, και ακόμη περισσότερες, δεν μπορούν να τεθούν κάτω από την απαξιωτική ταμπέλα του «αιώνιου φοιτητή» και να υποστούν μια τόσο δυσμενή μεταχείριση! Αντίθετα, κανείς δεν θα είχε αντίρρηση να διαγραφούν απ’ τα Πανεπιστήμια όσοι χωρίς σοβαρό λόγο εγκατέλειψαν τις σπουδές τους, γεγονός που αποδεικνύεται από τη μη συμμετοχή τους στις εξεταστικές περιόδους.
2) Πιστεύω ότι κι εσείς θα συμφωνήσετε πως είναι σκληρό και άδικο να διαγράψουμε από τα Παν/μια τους φοιτητές εκείνους που επιθυμούν διακαώς να λάβουν το πτυχίο τους αλλά που για διάφορους λόγους καθυστερούν άνω της εξαετίας. Σκοπός του νομοθέτη δεν είναι να τιμωρεί σκληρά ή να εξοντώνει τα ασθενέστερα έστω μέλη της κοινωνίας. Αντίθετα, οφείλει να τα αντιμετωπίζει με επιείκεια, χωρίς βέβαια να παραβιάζει την αρχή της αξιοκρατίας. Έτσι, θα μπορούσατε, λ.χ., να πριμοδοτείτε με μόρια εκείνους τους φοιτητές που έλαβαν το πτυχίο τους γρήγορα και με καλό βαθμό. Σε αυτό κανείς δεν θα είχε αντίρρηση.
3) Γνωρίζετε, φαντάζομαι, πως αυτοί που με ελαφριά καρδιά αποκαλείτε «αιώνιους φοιτητές» ουσιαστικά δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Χάνουν το δικαίωμα της δωρεάν σίτισης, στέγασης, λήψης συγγραμμάτων, τις συγκοινωνιακές εκπτώσεις και όλα σχεδόν τα φοιτητικά προνόμια. Κατά συνέπεια προς τι η τόση αυστηρότητα. Σε περίπτωση όμως που διαθέτε στοιχεία απ’ τα οποία προκύπτει η οικονομική επιβάρυνση των πολιτών από την πολυετή καθυστέρηση των σπουδών τότε είναι εύλογο και δίκαιο να χρεώσετε ανάλογα τους υπεύθυνους φοιτητές. Όχι όμως και να τους επιβάλλετε την εσχάτη των ποινών, δηλ την οριστική διαγραφή.
4) Ας μην γελιόμαστε. Οι σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες δεν ευνοούν την καθυστέρηση της λήψης πτυχίου. Η οικογένεια επιβαρύνεται, ο ίδιος ο φοιτητής εξαντλείται και πιέζεται ποικιλοτρόπως. Αλλά αν τυχόν υπάρχουν κάποια «προνόμια» που μπορεί να θεωρηθούν ότι ευνοούν την «αιώνια φοίτηση» καταργήστε τα αμέσως. Μην δίνετε παρατάσεις στην αναβολή στράτευσης. Αφαιρέστε από τους «αιώνιους φοιτητές», αν κρίνετε απαραίτητο, ακόμη κι αυτό το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις φοιτητικές εκλογές. Για να μην θεωρηθεί ότι κάποιοι θέλουν να διατηρήσουν τη φοιτητική ιδιότητα για να συνεχίσουν τη συνδικαλιστική τους δράση. Αλλά μην προχωρείτε σε αποβολές φοιτητών.
5) Από το συγκεκριμένο μέτρο θέλετε να εξαιρέσετε όσους φοιτητές καθυστερούν το πτυχίο τους λόγω ασθένειας ή εργασίας, παρέχοντάς τους μεγαλύτερη παράταση σπουδών. Έχετε όμως αναρωτηθεί μήπως έτσι ανοίγετε το «χρυσό κουτί» της διαφθοράς; Πόσοι φοιτητές, προκειμένου να αποφύγουν την αποβολή θα καταφύγουν σε εικονικές προσλήψεις ή, το ευκολότερο, σε ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις ασθένειας; Άραγε τι θα γίνει με τους ανασφάλιστα εργαζόμενους φοιτητές; Και κάτι ακόμη: πώς αποκλείετε το ενδεχόμενο κάποιοι κακοί καθηγητές, εκμεταλλευόμενοι την αγωνία των φοιτητών, ν’ αρχίσουν να ζητούν «φακελάκι» ή άλλου είδους ... εξυπηρετήσεις; Δεν ζούμε άλλωστε και στον παράδεισο...
6) Έχετε αναλογιστεί τι πλήγμα θα προκαλέσει στον φοιτητή και στην οικογένειά του η αποβολή μετά από εξαετή φοίτηση; Πόσοι κόποι και έξοδα θα πάνε χαμένα, πόσος πολύτιμος χρόνος για τη ζωή των νέων θα πεταχθεί στα σκουπίδια, πόση κοινωνική κατακραυγή και περιφρόνηση θα προκύψει; Είναι αλήθεια πως θα περίμενε κανείς περισσότερη ευαισθησία από μια γυναίκα υπουργό, μητέρα και ιατρό όπως είστε εσείς!
7) Μερικοί κακόπιστοι θέτουν και ορισμένα άλλα ερωτήματα: οι αποβληθέντες από τα Δημόσια ΑΕΙ θα έχουν δικαίωμα εγγραφής στα σχεδιαζόμενα ιδιωτικά ΑΕΙ; Αν ναι, μήπως τελικά το μέτρο αποβλέπει στην αποστολή «πελατείας» σε αυτά; Και πώς το κράτος θα αποδεχθεί αύριο ως επιστήμονες εκείνους που το ίδιο απέρριψε νωρίτερα; Μήπως, δηλαδή, η καταβολή των διδάκτρων στα ιδιωτικά ΑΕΙ θα λειτουργήσει ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τους «αιώνιους φοιτητές»;
8) Ενδεχομένως θα επικαλεσθείτε ως επιχείρημα υπέρ του μέτρου σας την ανάγκη βελτίωσης της ανώτατης εκπαίδευσης. Όμως ας μην γελιόμαστε Αλλού βρίσκεται η καρδιά του προβλήματος κι όχι στο αν ο φοιτητής έχει περιθώριο έξι ή επτά έτη να πάρει το πτυχίο του. Το μόνο που ίσως καταφέρετε είναι κάποια εντατικοποίηση της μελέτης των φοιτητών στα πρότυπα της τελευταίας τάξης του Λυκείου. Με όλα μαζί τα δυσάρεστα επακόλουθα: αύξηση της παραπαιδείας, καταστροφικό για την υγεία στρες, μελέτη χρησιμοθηρική κι όχι ουσιαστική, ενδεχόμενο εμπόριο βαθμών κλπ. Να είστε όμως βέβαιη πως όσους φοιτητές κι αν διαγράψετε τα προβλήματα θα παραμένουν πεισματικά στη θέση τους. Άλλες θα έπρεπε να είναι οι προτεραιότητες σας για την ανώτατη εκπαίδευση και θα έπρεπε ήδη να τις είχατε εντοπίσει...
9) Κάποιοι υποστηριχτές του συγκεκριμένου μέτρου μιλούν για ανάγκη τερματισμού της «χαλαρότητας» των φοιτητών, «εντατικοποίησης των σπουδών», «αυστηρότερης αξιολόγησης» κλπ. Τι ωραία που ακούγονται όλ’ αυτά; Όμως γιατί αυτοί οι «φωστήρες» δεν προτείνουν τη λήψη ανάλογων μέτρων εκεί που πραγματικά τα έχει ανάγκη ο τόπος. Η διάλυση του Κράτους είναι γνωστή σε όλους και κάθε ειδικότερη αναφορά περιττεύει! Οι φοιτητές μάς «έφταιξαν» λοιπόν; Και κάτι τελευταίο: λειτουργούν στους κόλπους της κυβέρνησης ανάλογοι μηχανισμοί εντατικοποίησης και αξιολόγησης; Γιατί άραγε στη χώρα αυτή πρέπει η αυστηρότητα να εξαντλείται πάντα στους ... «τελευταίους τροχούς της αμάξης»;
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων, στον υπό κατάρτιση «νόμο πλαίσιο» για την Ανώτατη Παιδεία σκοπεύετε να περιλάβετε διάταξη για περιορισμό του χρόνου σπουδών στα δύο έτη πλέον των τεσσάρων υποχρεωτικών.
Το μέτρο αυτό, φαινομενικά εύλογο και «προς την ορθή κατεύθυνση», έχει αρκετές παρενέργειες τις οποίες δεν θα πρέπει να προσπεράσετε ασυζητητί:
1) Ας ξεκινήσουμε από τον προσφιλή σας χαρακτηρισμό περί «αιώνιων φοιτητών». Αν και ζούμε σε μια εποχή που οι κάθε είδους «ταμπέλες» (ακόμη και οι ιδεολογικές) τείνουν να εξαλειφθούν, εσείς επιμένετε να χρησιμοποιείται απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς για μεγάλες κοινωνικές ομάδες αποδεικνύοντας έτσι κακοπιστία και προκατάληψη που δεν ταιριάζει στο θεσμικό σας ρόλο. Κατά τη γνώμη μου, «αιώνιος φοιτητής» πρέπει να θεωρείται μόνο εκείνος που συνειδητά αδιαφορεί για τις σπουδές του, δεν βρίσκει κανένα ενδιαφέρον σε αυτές, απέχει των εξετάσεων κλπ. Με τη λογική αυτή «αιώνιος φοιτητής» πρέπει να θεωρείται κι εκείνος που ενώ βρίσκεται στο δεύτερο έτος δεν έχει καν συμμετάσχει σε κάποια εξεταστική περίοδο. Αντίθετα, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε «αιώνιο» έναν φοιτητή που επιθυμεί διακαώς να λάβει το πτυχίο του, βιάζεται φυσιολογικά να μπει στην παραγωγική φάση της ζωής του αλλά για κάποιους λόγους δυσκολεύεται και καθυστερεί να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις κλασικές περιπτώσεις της ασθένειας, της στράτευσης ή της εργασίας. Υπάρχουν αρκετοί φοιτητές που, λ.χ., κατά τη διάρκεια των εξεταστικών περιόδων καταλαμβάνονται από υπερβολικό άγχος γεγονός που μειώνει σημαντικά την απόδοσή τους (ως γιατρός θα το γνωρίζετε καλύτερα). Άλλοι, πάλι, δυσκολεύονται υπερβολικά να αποστηθίσουν μεγάλα συγγράμματα (δυστυχώς αυτό επιβάλλει το εκπαιδευτικό μας σύστημα) με αποτέλεσμα να αποτυγχάνουν συχνά στις εξετάσεις. Ορισμένοι δε φοιτητές, προκειμένου να εξασφαλίσουν μεγαλύτερο βαθμό, επιλέγουν να εξεταστούν σε μικρότερο αριθμό μαθημάτων (αλλά καλύτερα προετοιμασμένοι) έστω κι αν με τον τρόπο αυτό παρατείνουν τη διάρκεια των σπουδών τους. Όλες αυτές οι περιπτώσεις, και ακόμη περισσότερες, δεν μπορούν να τεθούν κάτω από την απαξιωτική ταμπέλα του «αιώνιου φοιτητή» και να υποστούν μια τόσο δυσμενή μεταχείριση! Αντίθετα, κανείς δεν θα είχε αντίρρηση να διαγραφούν απ’ τα Πανεπιστήμια όσοι χωρίς σοβαρό λόγο εγκατέλειψαν τις σπουδές τους, γεγονός που αποδεικνύεται από τη μη συμμετοχή τους στις εξεταστικές περιόδους.
2) Πιστεύω ότι κι εσείς θα συμφωνήσετε πως είναι σκληρό και άδικο να διαγράψουμε από τα Παν/μια τους φοιτητές εκείνους που επιθυμούν διακαώς να λάβουν το πτυχίο τους αλλά που για διάφορους λόγους καθυστερούν άνω της εξαετίας. Σκοπός του νομοθέτη δεν είναι να τιμωρεί σκληρά ή να εξοντώνει τα ασθενέστερα έστω μέλη της κοινωνίας. Αντίθετα, οφείλει να τα αντιμετωπίζει με επιείκεια, χωρίς βέβαια να παραβιάζει την αρχή της αξιοκρατίας. Έτσι, θα μπορούσατε, λ.χ., να πριμοδοτείτε με μόρια εκείνους τους φοιτητές που έλαβαν το πτυχίο τους γρήγορα και με καλό βαθμό. Σε αυτό κανείς δεν θα είχε αντίρρηση.
3) Γνωρίζετε, φαντάζομαι, πως αυτοί που με ελαφριά καρδιά αποκαλείτε «αιώνιους φοιτητές» ουσιαστικά δεν επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Χάνουν το δικαίωμα της δωρεάν σίτισης, στέγασης, λήψης συγγραμμάτων, τις συγκοινωνιακές εκπτώσεις και όλα σχεδόν τα φοιτητικά προνόμια. Κατά συνέπεια προς τι η τόση αυστηρότητα. Σε περίπτωση όμως που διαθέτε στοιχεία απ’ τα οποία προκύπτει η οικονομική επιβάρυνση των πολιτών από την πολυετή καθυστέρηση των σπουδών τότε είναι εύλογο και δίκαιο να χρεώσετε ανάλογα τους υπεύθυνους φοιτητές. Όχι όμως και να τους επιβάλλετε την εσχάτη των ποινών, δηλ την οριστική διαγραφή.
4) Ας μην γελιόμαστε. Οι σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες δεν ευνοούν την καθυστέρηση της λήψης πτυχίου. Η οικογένεια επιβαρύνεται, ο ίδιος ο φοιτητής εξαντλείται και πιέζεται ποικιλοτρόπως. Αλλά αν τυχόν υπάρχουν κάποια «προνόμια» που μπορεί να θεωρηθούν ότι ευνοούν την «αιώνια φοίτηση» καταργήστε τα αμέσως. Μην δίνετε παρατάσεις στην αναβολή στράτευσης. Αφαιρέστε από τους «αιώνιους φοιτητές», αν κρίνετε απαραίτητο, ακόμη κι αυτό το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι στις φοιτητικές εκλογές. Για να μην θεωρηθεί ότι κάποιοι θέλουν να διατηρήσουν τη φοιτητική ιδιότητα για να συνεχίσουν τη συνδικαλιστική τους δράση. Αλλά μην προχωρείτε σε αποβολές φοιτητών.
5) Από το συγκεκριμένο μέτρο θέλετε να εξαιρέσετε όσους φοιτητές καθυστερούν το πτυχίο τους λόγω ασθένειας ή εργασίας, παρέχοντάς τους μεγαλύτερη παράταση σπουδών. Έχετε όμως αναρωτηθεί μήπως έτσι ανοίγετε το «χρυσό κουτί» της διαφθοράς; Πόσοι φοιτητές, προκειμένου να αποφύγουν την αποβολή θα καταφύγουν σε εικονικές προσλήψεις ή, το ευκολότερο, σε ψευδείς ιατρικές βεβαιώσεις ασθένειας; Άραγε τι θα γίνει με τους ανασφάλιστα εργαζόμενους φοιτητές; Και κάτι ακόμη: πώς αποκλείετε το ενδεχόμενο κάποιοι κακοί καθηγητές, εκμεταλλευόμενοι την αγωνία των φοιτητών, ν’ αρχίσουν να ζητούν «φακελάκι» ή άλλου είδους ... εξυπηρετήσεις; Δεν ζούμε άλλωστε και στον παράδεισο...
6) Έχετε αναλογιστεί τι πλήγμα θα προκαλέσει στον φοιτητή και στην οικογένειά του η αποβολή μετά από εξαετή φοίτηση; Πόσοι κόποι και έξοδα θα πάνε χαμένα, πόσος πολύτιμος χρόνος για τη ζωή των νέων θα πεταχθεί στα σκουπίδια, πόση κοινωνική κατακραυγή και περιφρόνηση θα προκύψει; Είναι αλήθεια πως θα περίμενε κανείς περισσότερη ευαισθησία από μια γυναίκα υπουργό, μητέρα και ιατρό όπως είστε εσείς!
7) Μερικοί κακόπιστοι θέτουν και ορισμένα άλλα ερωτήματα: οι αποβληθέντες από τα Δημόσια ΑΕΙ θα έχουν δικαίωμα εγγραφής στα σχεδιαζόμενα ιδιωτικά ΑΕΙ; Αν ναι, μήπως τελικά το μέτρο αποβλέπει στην αποστολή «πελατείας» σε αυτά; Και πώς το κράτος θα αποδεχθεί αύριο ως επιστήμονες εκείνους που το ίδιο απέρριψε νωρίτερα; Μήπως, δηλαδή, η καταβολή των διδάκτρων στα ιδιωτικά ΑΕΙ θα λειτουργήσει ως κολυμβήθρα του Σιλωάμ για τους «αιώνιους φοιτητές»;
8) Ενδεχομένως θα επικαλεσθείτε ως επιχείρημα υπέρ του μέτρου σας την ανάγκη βελτίωσης της ανώτατης εκπαίδευσης. Όμως ας μην γελιόμαστε Αλλού βρίσκεται η καρδιά του προβλήματος κι όχι στο αν ο φοιτητής έχει περιθώριο έξι ή επτά έτη να πάρει το πτυχίο του. Το μόνο που ίσως καταφέρετε είναι κάποια εντατικοποίηση της μελέτης των φοιτητών στα πρότυπα της τελευταίας τάξης του Λυκείου. Με όλα μαζί τα δυσάρεστα επακόλουθα: αύξηση της παραπαιδείας, καταστροφικό για την υγεία στρες, μελέτη χρησιμοθηρική κι όχι ουσιαστική, ενδεχόμενο εμπόριο βαθμών κλπ. Να είστε όμως βέβαιη πως όσους φοιτητές κι αν διαγράψετε τα προβλήματα θα παραμένουν πεισματικά στη θέση τους. Άλλες θα έπρεπε να είναι οι προτεραιότητες σας για την ανώτατη εκπαίδευση και θα έπρεπε ήδη να τις είχατε εντοπίσει...
9) Κάποιοι υποστηριχτές του συγκεκριμένου μέτρου μιλούν για ανάγκη τερματισμού της «χαλαρότητας» των φοιτητών, «εντατικοποίησης των σπουδών», «αυστηρότερης αξιολόγησης» κλπ. Τι ωραία που ακούγονται όλ’ αυτά; Όμως γιατί αυτοί οι «φωστήρες» δεν προτείνουν τη λήψη ανάλογων μέτρων εκεί που πραγματικά τα έχει ανάγκη ο τόπος. Η διάλυση του Κράτους είναι γνωστή σε όλους και κάθε ειδικότερη αναφορά περιττεύει! Οι φοιτητές μάς «έφταιξαν» λοιπόν; Και κάτι τελευταίο: λειτουργούν στους κόλπους της κυβέρνησης ανάλογοι μηχανισμοί εντατικοποίησης και αξιολόγησης; Γιατί άραγε στη χώρα αυτή πρέπει η αυστηρότητα να εξαντλείται πάντα στους ... «τελευταίους τροχούς της αμάξης»;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου