Η οικονομική πολιτική της Δικτατορίας

Αν περιοριστούμε στην πρώτη χουντική περίοδο (1967-1971) θα μπορούσαμε ίσως να μιλήσουμε για ένα «οικονομικό θαύμα»!

Η δικτατορία επιχείρησε εξ αρχής να δώσει ώθηση στην οικονομία για να εξασφαλίσει ευρύτερη νομιμοποίηση και ανοχή. Διεύρυνε τα κίνητρα για επενδύσεις ιδίως σε τομείς άμεσης απόδοσης όπως ο τουρισμός και η οικοδομή. Διέγραψε τα αγροτικά χρέη και καθιέρωσε ευρύτατες φορολογικές απαλλαγές για προσέλκυση ξένων επενδυτών.

Στην προσπάθεια για επιτάχυνση της οικονομίας υιοθετήθηκαν μέτρα έντονης κρατικής παρέμβασης με συνέπεια τη στρέβλωση των κανόνων της αγοράς και την τρομακτική αύξηση του δημόσιου χρέους. Την περίοδο εκείνη εμφανίσθηκε το φαινόμενο που οι οικονομολόγοι ονομάζουν «υπερθέρμανση» το οποίο όταν συνοδεύεται με πολιτικές επιφανειακής κι όχι δομικής ανάπτυξης οδηγεί αναπόφευκτα σε μεγάλες οικονομικές κρίσεις.

Ο Ξενοφών Ζολώτας χαρακτήρισε την πολιτική της δικτατορίας ως «πολιτική ποσοτικής μεγέθυνσης κι όχι οικονομικής ανάπτυξης... Η δομή της οικονομίας δεν βελτιώθηκε και οι αδυναμίες της όξυναν τα προβλήματα».

Τα αρνητικά αποτελέσματα της πολιτικής αυτής άρχισαν να φαίνονται από το 1971, πριν δηλαδή την πετρελαϊκή κρίση του 1971-1974. Ο πληθωρισμός αρχίζει να εκτοξεύεται και η χούντα επιβάλει τον Ιούλιο του 1971 έλεγχο στις τιμές με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν δύο παράλληλες «αγορές»: μία με τις επίσημες αγορανομικές τιμές χωρίς όμως επάρκεια αγαθών και μία δεύτερη (ημιπαράνομη) με πλήρη επάρκεια αλλά με τιμές πολύ υψηλότερες των επισήμων. Ταυτόχρονα οι έμποροι άρχισαν να δημιουργούν «κερδοσκοπικά αποθέματα τροφίμων και αγαθών». Η χούντα αντιδρά με τον οικείο σε αυτή αλλά γελοίο και αναποτελεσματικό τρόπο: ένοπλοι στρατιωτικοί εισβάλουν στη Βαρβάκειο αγορά για να ελέγξουν τις τιμές και τα αποθέματα.

Η αγορά και οι οικονομικοί παράγοντες χάνουν σταδιακά την εμπιστοσύνη τους στη δραχμή κι έτσι αρχίζει το έντονο φαινόμενο της «φυγής». Ο καθένας πίστευε ότι έπρεπε να αντικαταστήσει τις δραχμές που διέθετε με οτιδήποτε είχε κάποια αξία προκειμένου να περισώσει τις οικονομίες του.

Η κατάσταση επιδεινώθηκε ραγδαία το 1973-1974 με τον πληθωρισμό να κινείται ανεξέλεγκτα μεταξύ 25-30% και τους ρυθμούς ανάπτυξης να φτάνουν στο –6% από το +10% το 1968. Η πτώση της χούντας ήταν πλέον ζήτημα χρόνου...