Ιταλοί αντιφασίστες στον "κόκκινο Βύρωνα"!

Όταν η οικογένειά μου ήρθε απ' το Καρπενήσι στην Αθήνα, πιάσαμε ένα διαμερισματάκι στην οδό Κορυτσάς, δίπλα στην Αγιά Τριάδα του Βύρωνα.
Ο πατέρας μου με έγραψε στο 1ο Γυμνάσιο Βύρωνα, πίσω απ' το λόφο της Ανάληψης, το επονομαζόμενο και "κόκκινο σχολειό"! Και δεν ήταν υπερβολή. Δεν υπήρχε θρανίο που να μην είχε πάνω του χαραγμένο το σφυροδρέπανο. Ήταν η εποχή, σύντομη είν' αλήθεια, που οργανώθηκα στην ΚΝΕ...
Θυμάμαι πως όταν δεν είχα διαβάσματα είτε θα παρακολουθούσα τις προπονήσεις της Δόξας Βύρωνα είτε θα παίζαμε μπάλα στο γήπεδο του Εθνικού Αστέρα είτε θα πήγαινα σ' ένα γειτονικό καφενέ -εγώ το ενδεκάχρονο- όπου σύχναζαν γεροντίδια και διηγούνταν ιστορίες απ' την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά.
Μπορεί να μην πολυκαταλάβαινα, αλλά τους άκουγα με το στόμα ανοιχτό. Ανάμεσα στις άπειρες ιστορίες τους είχα ακούσει και για τρεις στρατιώτες Ιταλούς που λιποτάκτησαν τον Φθινόπωρο του 1943 και κατατάχθηκαν εθελοντικά στον ΕΛΑΣ του Βύρωνα.
Το είχα ξεχάσει εντελώς μέχρι που έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο του Ξενοφώντα Φιλέρη (που ως στιχουργός έγραψε μερικά απ' τα ωραιότερα τραγούδια του Κώστα Χατζή) "Οι σαλταδόροι του Βύρωνα". Στο βιβλίο αυτό με μεγάλη μου έκπληξη είδα ότι αναφέρονται οι τρεις Ιταλοί που από κατακτητές έγιναν αντιστασιακοί. Κι αφού συμπλήρωσα τα κομμάτια του παζλ που μου έλειπαν, λέω να καταγράψω με συντομία την ιστορία τους:
Ο Αρμάντο έλεγε πως ήταν βιομήχανος από τη Νάπολη. Κι όπως αποδείχθηκε μάλλον δεν ήταν ψέμα. Ήταν πολύ γκομενιάρης. Όσο υπηρετούσε στον φασιστικό στρατό, μαζί με τον οπλισμό του, είχε κι ένα τσουβάλι γόβες. Μ' αυτά έριχνε τα κοριτσόπουλα. Την έστηνε στο Σύνταγμα και τους χάριζε τη μία γόβα τη μια μέρα και τη δεύτερη την επόμενη. Έτσι διπλοπηδούσε!
Δεν ήταν καλός πολεμιστής και οι Βυρωνιώτες είχαν να λεν για την πολυλογία του.
Ο Αρμάντο τη γλύτωσε παρατρίχα στο μεγάλο μπλόκο των Γερμανών στο Βύρωνα, στις 7 Αυγούστου 1944, τότε που εκτελέστηκαν 11 πατριώτες.
Λίγο πριν την απελευθέρωση ο Αρμάντο ερωτεύτηκε μια κοπελιά στη Νέα Ελβετία του Βύρωνα. Την πήρε στην Ιταλία και παντρεύτηκαν. Δυστυχώς, η νύφη πέθανε πολύ νέα το 1947. Ο Αρμάντο την έφερε στην Ελλάδα και την ενταφίασε στο κοιμητήριο του Βύρωνα...
Ο Μάριο ήταν όμορφος, ψηλός κι αδύνατος. Προτιμούσε να παίζει το ακορντεόν του παρά να πυροβολάει. Σκοτώθηκε σε μια μάχη με τους Γερμανούς έξω ακριβώς απ' την Ανάληψη. Τον θάψανε μαζί με άλλους ΕΛΑΣίτες στο παρκάκι της Αγια-Τριάδας. Εκεί που ο Δήμος έχει φτιάξει κούνιες και παγκάκια. Σ' ένα απ' αυτά φίλησα και για πρώτη φορά στη ζωή μου το 1980...
Ο Αλεσάντρο ήταν κουλτουριάρης. Σιωπηλός και στοχαστικός. Διάβαζε συνεχώς.
Σε μια μάχη ανέβηκε στο καμπανιαριό του Προφήτη Ηλία στη Γούβα ως ελεύθερος σκοπευτής. Όταν οι ΕΛΑΣίτες του Βύρωνα υποχώρησαν προς τον Αϊ-Αρτέμη, κάτω απ' την πίεση των Γερμανών που ανέβαιναν απ' το Άλσος Παγκρατίου, ο Αλεσάντρο δεν πρόλαβε να τους ακολουθήσει.
Τον πυροβόλησαν και τον συνέλαβαν αιμόφυρτο. Κανείς δεν έμαθε τι απέγινε...